Tản mạn 10 năm Google Android

Mười năm trước...

Google bắt đầu gia nhập thị trường thiết bị di động từ năm 2005 bằng việc đầu tư vốn vào công ty Android. Cùng với đó là những chuẩn bị tốt nhất trong định hướng sản phẩm và những nhận định về xu thế phát triển đúng đắn. Đó là định hướng xây dựng hệ điều hành mã nguồn mở. Đó là điện toán đám mây. Đó là những ứng dụng thiết yếu như Google map (Thời đó, hầu như ai cũng cài phần mềm Google map lên máy tính để xem những hình ảnh về nơi mình đang sinh sống như thế nào)...

Ở lĩnh vực PC, Microsoft vẫn là nhà cung cấp hệ điều hành Window chiếm tỷ trọng gần như tuyệt đối, cùng với đó là bộ Office không thể thiếu cho những ai dùng PC.

Ở lĩnh vực điện thoại cầm tay, Nokia không có đối thủ ở thị trường phổ thông. Tiếp sau là Motorola, Ericsson, LG... Khái niệm Smartphone khi đó gần như gắn với thương hiệu Blackberry. Những ai dùng Blackberry thời điểm năm 2007-2008 mới cảm nhận được sự khác biệt khi so sánh với Nokia thời điểm đó: tốc độ soạn thảo trên bàn phím Qwerty, Menu nhanh vô cùng thông minh, hệ thống phím tắt...

Những chiến lược đúng đắn của Google

Nhận định đối thủ chính của mình trong thị trường điện thoại cầm tay là Nokia, là Blackberry và ngôi sao mới nổi Apple. Sau 10 năm Google gần như đã loại được hai đối thủ chính là Nokia và Blackberry. Google hành động như thế nào? Bản thân hệ điều hành Android mã nguồn mở đã nhanh chóng xây nên một hệ sinh thái phong phú và đa dạng do tận dụng được lợi thế khổng lồ từ các developer. Không phải iPhone của Apple như lời thủ tướng Phần Lan nói, chính Android mới là Nokia Killer. Thị phần Nokia bị chao đảo rồi tuột dốc không phanh chính ở phân khúc điện thoại phổ thông. Không phải một mà hàng chục nhà sản xuất thiết bị lựa chọn Android làm hệ điều hành tham gia vào trận đánh hội đồng Nokia. Gã khổng lồ gục ngã vì kẻ thù vừa đông vừa hung hãn. Những loay hoay, xoay xở của Nokia là không đủ để tự cứu mình. Có thể kể ra đó là: chạy theo bàn phím cứng Qwerty của Blackberry với E71, E72. Đó là sản xuất điện thoại cảm ứng nhưng vẫn chạy hệ điều hành Symbian...

Blackberry cũng cùng chung số phận vì đã cùng qua đêm với Nokia ở một khách sạn 5 sao nào đó mà không hề dùng dịch vụ đánh thức của khách sạn hay hẹn giờ điện thoại. Nhưng kẻ đâm nhát kiếm chí mạng giết chết Blackberry lại không phải là Google mà là Apple. Vì định hướng sản phẩm của Apple là phân khúc cao cấp, là smartphone, nơi ông vua Blackberry đang ngự trị. Tuy nhiên, Google cũng là đồng phạm. Việc dừng cung cấp các dịch vụ khiến Blackberry như bị chặt chân, chặt tay. Blackberry map luôn nặng nề, ì ạch và khó sử dụng. Đây là tính năng quan trọng thứ 3 đối với một chiếc điện thoại smartphone. Quan trọng nhất và nhì có lẽ cũng nên nêu ra cho những ai lười suy nghĩ: Nghe gọi và Nhắn tin.

Sở dĩ Google không động tới Apple có lẽ là do Apple có lợi thế là kẻ tiên phong tạo dựng hệ sinh thái và sử dụng màn hình cảm ứng điện dung và Google cũng không đủ mạnh để gây sức ép. Nếu như tham gia thị trường muộn hơn một vài năm, có lẽ iOS và iPhone cũng chung số phận với BBOS và Blackberry.

Tham vọng và thách thức của Google là cực lớn và sẵn sàng nuốt chửng tất cả, kể cả Microsoft. Trước trận đánh khốc liệt và tàn bạo, ban đầu Microsoft định khoanh tay đứng nhìn nhưng rồi giật mình nhận ra đối thủ quá mạnh, sau khi thanh toán hết kẻ thù sẽ quay sang làm thịt luôn khán giả. Window mobile thì là bản sao của Window PC và rõ ràng là không phù hợp với điện thoại di động. Điện thoại di động cần nhiều cửa sổ nhỏ (các Icon) hơn là cần một cái cửa sổ lớn (Desktop). Còn Window phone thì lại ra quá muộn. Window Phone ra mắt với tham vọng thiên hạ chia ba cùng với iOS và Android. Nhưng những nhà sản xuất phần cứng không cho phép mình mạo hiểm thử nghiệm khi những lợi thế từ hệ điều hành mới là không rõ ràng. Tuy nhiên, với việc mua lại mảng điện thoại cầm tay của Nokia rõ ràng là một bước đi đúng đắn vì chí ít nó giúp Microsoft trụ trên sàn đấu trong thời gian tới.

Cuộc chiến vẫn còn tiếp tục

Sau 10 năm, cuộc chiến đấu dù chưa đến hồi kết nhưng cũng đã có những chiến quả nhất định. Kẻ chiến thắng đang là Android và iOS. Hai gã khổng lồ đã trở thành người bình thường là Microsoft Nokia và Blackberry. Hai kẻ bình thường là Google và iOS đã có vị thế của người khổng lồ. Nhưng cuộc chiến trước mắt sẽ còn kịch tính hơn rất nhiều. Và đây là lý do:

Apple tiên phong trong thiết kế đột phá từ màn hình cảm ứng đến thiết kế nguyên khối cũng đã cạn kiệt ý tưởng. Thay vào đó đang phải chạy theo trào lưu do đối thủ tạo ra. Đó là điện thoại màn hình lớn, là NFC, là những thứ mà người dùng Android có thể cười nhạo mỗi khi Apple giới thiệu một số tính năng mới. Dải sản phẩm thì đang bị co hẹp lại. Ipod có lẽ nên đặt cho nó một vị trí trang trọng trong phòng trưng bày của Apple hơn là tiếp tục bán ra thị trường. Iphone 6 Plus thì đang bắn vào chân IPAD. Doanh số Iphone 6 Plus tăng bao nhiêu thì doanh số IPAD cũng giảm bấy nhiêu. Năm tới, cải tiến tiếp theo trên Iphone sẽ chỉ là tăng RAM hoặc tăng dung lượng Pin. Bạn đừng hi vọng Iphone 6s có được cả hai cái đó nhé. Nếu có thì 2 năm nữa Apple biết nâng cấp cái gì?

Android sau khi hoàn thành sứ mệnh lịch sử (phổ cập smartphone cho thế giới), lưu danh Wikipedia muôn đời thì cũng bộc lộ những hạn chế mang tính thuộc tính cố hữu: vấn đề bảo mật. Mã nguồn mở tự nó đã nói lên mức độ bảo mật của hệ điều hành. Tương lai sắp tới của Smartphone là thanh toán trực tuyến, là ứng dụng trong công việc hàng ngày. Ấy là chưa kể sẽ đến thời điểm tất cả các nhà sản xuất phần cứng không hẹn mà cùng từ bỏ Android. Sony thua lỗ nặng nề. Samsung đang ở thế cùng đường vì cấu hình phần cứng không thể cao hơn được nữa hoặc cũng không cần thiết nữa. Lại còn Xiaomi, Oppo đang đối đầu với Samsung bằng chính chiến lược giá rẻ của Samsung. Mà có ai đấu giá rẻ được với người Trung Quốc? Thắng bại coi như đã biết trước. Có thể bạn không tin nhưng rất có thể sau vài năm nữa, nhà sản xuất điện thoại Android lớn nhất thế giới lại là Google. Sau khi mượn đao giết người, Google sẽ quay sang trảm nốt các công thần để độc bá thiên hạ.

Giờ ít ai còn quan tâm đến Blackberry và Microsoft – Nokia. Nhưng đừng quên rằng, Google vẫn chưa hạ knock-out đối thủ. Nokia sau khi thất bại đã chọn ngay HLV đầy tiềm năng là Microsoft với tiềm lực tài chính khổng lồ. Blackberry cũng vời tới HLV trẻ tuổi tài năng là BB10. Hệ điều hành ngày càng hoàn thiện, thiết kế bắt đầu có những đột phá, kho ứng dụng ngày càng phong phú. Cái yếu nhất của Blackberry so với các đối thủ còn lại là mảng PC và dịch vụ trưc tuyến. Google có Google App với điện toán đám mây, Microsoft có tất cả, Apple có một hệ sịnh thái đẹp đẽ, gọn gàng nhưng không đầy đủ.

Nếu phải đưa ra dự đoán cho 10 năm nữa thì tôi dự đoán thế này: Google Android sẽ độc chiếm ngôi đầu đối với dòng Smartphone phổ thông ở những nước đang phát triển. Ở đó tương lai thanh toán điện tử, an ninh, bảo mật là những thứ còn chưa được phổ cập. Microsoft Lumia sẽ tăng nhanh thị phần do làm tốt việc xây dựng hệ sinh thái Máy tính – điện thoại – hạ tầng mạng. Blackberry sẽ tăng trưởng chậm nhưng sẽ là số 1 cho đối tượng khách hàng doanh nghiệp và phục vụ công việc. Sony, Samsung, LG sẽ dừng sản xuất Smartphone và trở thành nhà cung cấp linh kiện. Xiaomi, Oppo...sẽ cạnh tranh gay gắt với Google ở thị trường Trung Quốc. Còn Apple?

P/S: Tôi không phải dân đam mê công nghệ cũng không đam mê điện thoại. 10 năm qua tôi mới sử dụng 4 mẫu điện thoại: Nokia 6020 >> BB7130G >>Bold 9000 >> Sony AcroS. Những phân tích vui vui ở trên hoàn toàn là những ý kiến chủ quan và chắc chắn sẽ có nhiều điều là không đúng. Bạn nào thấy sai cứ comment lịch sự. Tôi viết bài này như một cách để mình thư giãn và rất vui nếu có chút có ích với các bạn. Tôi post bài ở diễn đàn này cũng bởi lý do duy nhất là có thể sắp tới sẽ sắm một chiếc BBPP.